Newyddion Ymchwil

Cyfle i ffermwyr ddefnyddio planhigyn cynhenid i droi gwastraff yn borthiant
Gallai ffermwyr ddefnyddio planhigyn cynhenid i Gymru i droi gwastraff amaeth yn borthiant ar gyfer da byw fel rhan o brosiect ymchwil Prifysgol Aberystwyth.
Darllen erthygl
Mae angen i lywodraethau “newid yn sylweddol” y modd maen nhw’n delio â’r argyfwng bioamrywiaeth, dywed ymchwilydd
Dyw llywodraethau ddim yn gwneud digon i flaenoriaethu bioamrywiaeth o ran eu polisïau gwyrdd, yn ôl academydd o Brifysgol Aberystwyth wrth siarad yn COP15 yng Nghanada.
Darllen erthygl
Atal chwyn rhag gwenwyno da byw’r byd - darganfyddiad ymchwil rhyngwladol
Mae ymchwilwyr yn Aberystwyth wedi gwneud darganfyddiadau pwysig wrth geisio datblygu dull i atal chwyn rhag gwenwyno da byw ar draws y byd.
Darllen erthyglCeirch a ffa Aberystwyth ar y fwydlen wedi argymhelliad i’r diwydiant
Mae mathau o geirch a gafodd eu bridio ym Mhrifysgol Aberystwyth yn fwy tebygol o fod ar y fwydlen, wedi iddynt gael eu hargymell i ffermwyr gan fwrdd diwydiant y llywodraeth.
Darllen erthygl
Canolfan ymchwil newydd y Brifysgol i fynd i’r afael â heriau trafnidiaeth
Cafodd canolfan ymchwil newydd yn edrych ar yr heriau trafnidiaeth sy’n wynebu cymdeithas ei lansio’n swyddogol ym Mhrifysgol Aberystwyth heddiw (Dydd Iau 1 Rhagfyr) gan Ddirprwy Gweinidog Newid Hinsawdd Llywodraeth Cymru, Lee Waters AS.
Darllen erthygl
Ap newydd i wella’r gefnogaeth i oroeswyr masnachu pobl a chaethwasiaeth
Bydd prosiect newydd yn yr Brifysgol yn canolbwyntio ar wella’r gefnogaeth i oroeswyr masnachu pobl a chaethwasiaeth.
Darllen erthygl
Gallai cwsmeriaid a chynhyrchwyr elwa o gynllun seren i raddio ansawdd bwyta cig, medd ymchwilwyr
Mae adroddiad terfynol prosiect ymchwil pedair blynedd dan arweiniad Prifysgol Aberystwyth yn argymell cyflwyno system raddio ar gyfer cig eidion ar draws y Deyrnas Unedig er mwyn sicrhau ansawdd bwyta cig eidion gwarantedig a chyson i ddefnyddwyr.
Darllen erthygl
Mwy o bori gan anifeiliaid yn bygwth ecosystemau mewn hinsawdd gynhesach
Gall pori anifeiliaid mewn ardaloedd cynnes a sych o’r byd niweidio ecosystemau ond fod yn hwb iddyn nhw mewn sychdiroedd oerach, yn enwedig pan fo gwahanol rywogaethau’n bwydo gyda’i gilydd, yn ôl ymchwil newydd.
Darllen erthygl
Cyn Archesgob Caergaint yn brif siaradwr digwyddiad lansio Canolfan Ddeialog y Brifysgol
Rôl deialog wrth greu dyfodol gwell fydd testun sgwrs agored rhwng cyn Archesgob Caergaint yr Athro Rowan Williams a’r prifardd ac ysgolhaig yr Athro Mererid Hopwood.
Darllen erthygl
Gwyddonwyr yn rhybuddio y gallai dros gan mil tunnell o ficrobau ddianc o rewlifoedd sy’n dadmer
Gallai mwy na chan mil tunnell o ficrobau, gan gynnwys rhai sydd o bosib yn niweidiol a rhai llesol, gael eu rhyddhau wrth i rewlifoedd y byd ddadmer, mae academyddion o Brifysgol Aberystwyth wedi rhybuddio.
Darllen erthygl
Cnwd Aberystwyth sy’n gwrthsefyll sychder i helpu ffermwyr Affrica
Mae disgwyl i gnwd a ddatblygwyd gan Brifysgol Aberystwyth helpu ffermwyr o Affrica gyflenwi bwyd yn wyneb newid hinsawdd.
Darllen erthygl
Academydd o Aberystwyth yn helpu i wella reslo ym Mhrydain
Mae darlithydd Theori ac Ymarfer Ffilm o Brifysgol Aberystwyth yn cyfrannu tuag at 'god ymarfer gwell' ar gyfer reslo ym Mhrydain.
Darllen erthygl
Partneriaeth newydd gyda Siapan yn rhoi hwb i ymchwil newid hinsawdd ym Mhrifysgol Aberystwyth
Mae Prifysgol Aberystwyth wedi llofnodi partneriaeth newydd gyda phrifysgol o Siapan gan roi hwb i’w hymchwil newid hinsawdd.
Darllen erthygl
Meddylwyr blaenllaw i annerch gŵyl ymchwil Prifysgol Aberystwyth
Bydd cyn Archesgob Caergaint Dr Rowan Williams a Phennaeth BBC Radio 1 Aled Haydn Jones ymysg y cyfranwyr yng Ngŵyl Ymchwil Prifysgol Aberystwyth yn ddiweddarach y mis hwn.
Darllen erthygl
Academyddion o Aberystwyth yn mapio cwymp ‘cyflym’ llen iâ enfawr
Diflannodd llen iâ a fu ar un adeg yn gorchuddio Prydain ac Iwerddon gyfan yn gyflymach nag a dybiwyd o’r blaen, yn ôl ymchwil Prifysgol Aberystwyth.
Darllen erthygl
Cam ymlaen i gynlluniau ar gyfer canolfan sbectrwm a pharc busnes gwyrdd
Mae Prifysgol Aberystwyth wedi croesawu’r newyddion bod dau brosiect blaenllaw wedi cael sêl bendith i symud ymlaen i ail gymal Bargen Twf Canolbarth Cymru, sy’n werth miliynau o bunnoedd.
Darllen erthygl
Ymchwilio effaith chwalu ysgafellau iâ yr Antarctig
Mae ymchwilwyr o Brifysgol Aberystwyth yn ymweld â’r Antarctig er mwyn ymchwilio i’r ffordd mae ysgafellau iâ yn chwalu a’r effaith bosibl ar y cynnydd yn lefel y môr.
Darllen erthygl
Canolfan ymchwil newydd ym maes llenyddiaeth a hanes meddygaeth yng Nghymru
Mae academyddion ym Mhrifysgol Aberystwyth yn cydweithio â Llyfrgell Genedlaethol Cymru i sefydlu Canolfan Ymchwil newydd a fydd yn elwa ar gasgliad cyfoethog ac amrywiol y Llyfrgell o weithiau printiedig yn ymwneud â meddygaeth ac iechyd yng Nghymru.
Darllen erthygl
Becws o Gymru yn edrych i fanteisio ar ymchwil gyda chacennau maethlon
Mae cwmni pobi o ogledd Cymru yn edrych i ehangu ystod eu cynnyrch gyda chacennau mwy maethlon sy’n cynnwys powdr madarch iach, diolch i gymorth ymchwilwyr Prifysgol Aberystwyth.
Darllen erthygl
Canfod heintiau mewn anifeiliaid gyda deallusrwydd artiffisial
Mae gwyddonwyr wedi datblygu dull cyflymach o ganfod parasitiaid mewn da byw gan ddefnyddio deallusrwydd artiffisial.
Darllen erthygl
Prifysgol Aberystwyth yn lansio Canolfan Deallusrwydd Artiffisial i archwilio technoleg bwysicaf y ddegawd
Mae Prifysgol Aberystwyth wedi lansio canolfan newydd i astudio deallusrwydd artiffisial mewn ymateb i dechnoleg sy'n cyflwyno rhai o'r cyfleoedd mwyaf y degawd hwn i weddnewid cymdeithas.
Darllen erthygl
Academydd o Aberystwyth yn bwrw goleuni ar ofnau’r nos yn ei chyfrol gyntaf "ryfeddol"
Mae llyfr newydd rhyfeddol gan academydd o Aberystwyth yn edrych ar ein credoau difyr, rhyfedd weithiau, am anhwylderau cysgu.
Darllen erthygl
Rhodd hael i ariannu ymchwil ar Gwenallt a datblygiad y gyfraith yn yr Hen Goleg
Mae ymchwil i waith y bardd Gwenallt a chynllun i ddatblygu Ystafell y Gyfraith a Llys Dadlau newydd fel rhan o gynllun uchelgeisiol i drawsnewid yr Hen Goleg wedi derbyn hwb ariannol sylweddol.
Darllen erthygl
Sychder eithafol a sbardunodd trawsnewid diwylliannol ac esblygiad dynol
Mae ymchwil newydd yn dangos bod sychder eithafol a barodd ddegau o filoedd o flynyddoedd wedi chwarae rhan hollbwysig yn esblygiad dynol, drwy orfodi Homo sapiens i ddatblygu'r diwylliant a'r offer i ymdopi.
Darllen erthygl
Prosiect Prifysgol Aberystwyth yn cefnogi cymunedau mewn gwrthdaro byd-eang
Mae dysgu gan dyfwyr coffi brodorol sy’n eu hamddiffyn eu hunain rhag trais arfog yng Ngholombia yn rhan o un o’r prosiectau ymchwil newydd a gyllidir gan rwydwaith rhyngwladol dan arweiniad y Brifysgol.
Darllen erthygl
Dysgu o rannau eraill y DG i ddiogelu ffermydd Cymru rhag TB – cynhadledd yn Aberystwyth
Mae dysgu o’r arfer bioddiogelwch gorau yn y Deyrnas Gyfunol yn allweddol er mwyn atal twbercwlosis rhag lledaenu yng Nghymru, yn ôl arbenigwr blaenllaw a fydd yn siarad mewn cynhadledd yn Aberystwyth.
Darllen erthygl
Y myfyrwyr nyrsio cyntaf yn dechrau ym Mhrifysgol Aberystwyth
Bydd myfyrwyr nyrsio cyntaf erioed Prifysgol Aberystwyth yn dechrau ar eu hastudiaethau heddiw.
Darllen erthygl-300x131.jpg)
Gallai iaith fyd-eang newydd ar gyfer newidiadau tir esbonio colled ecosystemau
Mae gwyddonwyr ym Mhrifysgol Aberystwyth wedi cyd-ddatblygu iaith gyffredinol i ddisgrifio byd sy’n newid, a allai helpu i ddatgelu’r hyn sy’n achosi colli ecosystemau a difrod amgylcheddol.
Darllen erthygl
Profi ffyrdd newydd o olrhain dietau pobl er lles iechyd y cyhoedd
Bydd ymchwilwyr yn dechrau profi technegau, gan gynnwys camerâu gwisgadwy a phrofion wrin a gwaed, mewn ymdrech i fesur arferion bwyta’r Deyrnas Gyfunol yn fwy cywir a gwella iechyd y cyhoedd.
Darllen erthygl
Cysylltiad posibl rhwng morfilod peilot yn mynd yn sownd ar draethau a ‘tharfu ar y teulu’ yn ôl ymchwil newydd
Mae’n bosibl bod cysylltiad rhwng morfilod peilot yn mynd yn sownd ar raddfa fawr ac amharu ar eu grwpiau teulu yn ôl ymchwil newydd.
Darllen erthygl
Prosiect ymchwil biomas i daclo newid hinsawdd yn derbyn buddsoddiad o £2m
Bydd gwyddonwyr o Brifysgol Aberystwyth yn gallu cyflymu’r broses o fridio miscanthus, y glaswellt ynni lluosflwydd, fel rhan o becyn gwerth £37 miliwn gan lywodraeth y DU i hybu cynhyrchiant biomas.
Darllen erthygl
Pennaeth newydd Adran Gwyddorau Bywyd Aberystwyth
Mae’r Athro Iain Barber wedi’i benodi’n Bennaeth newydd Adran Gwyddorau Bywyd Prifysgol Aberystwyth.
Darllen erthygl
Nid yw trafod ‘colled ddysgu’ yn sgil y pandemig yn ddefnyddiol nac yn gywir – cyflwyniad yn yr Eisteddfod
Yn groes i’r 'golled ddysgu' y cyfeirir ati’n aml, mae llawer o ddisgyblion ysgol Cymru wedi elwa o wahanol brofiadau dysgu wrth iddynt addasu i'r newid i ddysgu ar-lein yn ystod pandemig COVID-19, yn ôl ymchwil y bu academyddion o Brifysgol Aberystwyth yn rhan ohoni.
Darllen erthygl
Prifysgol Aberystwyth yn dathlu effaith eithriadol ei hymchwil
Mae gwella gofal lliniarol a mynediad at gyfiawnder i’r rhai sy’n dioddef cam-drin domestig yn ddau o blith pedwar o brosiectau ymchwil sydd wedi ennill gwobrau am eu heffaith yn y Deyrnas Unedig a thramor.
Darllen erthygl
Penodi academydd Aberystwyth yn gadeirydd grŵp dileu TB y llywodraeth
Mae’r Athro Glyn Hewinson o Brifysgol Aberystwyth wedi ei benodi’n gadeirydd Grŵp Cynghori Technegol newydd ar Dwbercwlosis (TB) gwartheg Llywodraeth Cymru.
Darllen erthygl
Harneisio grym theatr i ymchwilio i effaith cyfieithu ar y pryd ar achosion llys
Mae academyddion o'r Brifysgol, sy'n ystyried dylanwad cyfieithu ar y pryd ar achosion llys, wedi mabwysiadu offeryn ymchwil mewn prosiect sy’n cyfuno’r theatr a'r gyfraith mewn modd arloesol.
Darllen erthygl
Ymchwil yn dangos y gall deilen o Affrica a ddefnyddir mewn diod draddodiadol drin clefyd y crymangelloedd
Mae cemegyn o ddeilen sy’n cael ei defnyddio mewn diod draddodiadol yn Affrica yn driniaeth effeithiol ar gyfer afiechyd genetig sy’n effeithio ar filiynau o bobl o amgylch y byd, yn ôl ymchwil Prifysgol Aberystwyth.
Darllen erthygl
Academyddion dileu TB yn ymgynnull ym Mhrifysgol Aberystwyth
Daeth gwyddonwyr blaenllaw ynghyd yn Aberystwyth heddiw (ddydd Iau 30 Mehefin) i drafod y datblygiadau diweddaraf yn y frwydr yn erbyn twbercwlosis (TB).
Darllen erthygl
Dysgu gwersi'r gorffennol i wella profiadau plant sy’n ffoaduriaid heddiw
Dylai’r gefnogaeth i geiswyr noddfa ifanc heddiw gael ei llywio gan brofiadau ffoaduriaid o blant a ffodd rhag y Sosialwyr Cenedlaethol yng Nghanolbarth Ewrop yn y 1930au, yn ôl adroddiad newydd gan ymchwilwyr o Ganolfan Astudio Symudedd Pobl, Prifysgol Aberystwyth.
Darllen erthygl
Ymchwil i fynediad a chynhwysiant anabledd ar reilffordd danddaearol Llundain
Mae’r rhwystrau a wynebir gan bobl gydag anableddau wrth ddefnyddio trafnidiaeth gyhoeddus mewn ardaloedd dinesig yn destun ymchwil ym Mhrifysgol Aberystwyth.
Darllen erthygl
'Trwy lygaid dioddefwyr-oroeswyr hŷn' Sut y gall realiti rhithwir wella ymatebion ymarferwyr i drawma
Mae swyddogion yr heddlu ac arbenigwyr ym maes cam-drin domestig ac iechyd wedi bod yn defnyddio'r dechnoleg realiti rhithwir ddiweddaraf i brofi’n union sut y gall pobl deimlo wrth ddatgelu trais a cham-drin, diolch i ymchwil ym Mhrifysgol Aberystwyth.
Darllen erthygl
Mae gwlyptiroedd arfordirol y Ddaear yn diflannu - ymchwil mapiau newydd
Mae pedair mil o gilometrau sgwâr o wlyptiroedd llanw’r byd wedi’u colli dros ugain mlynedd, ond mae adfer ecosystemau a phrosesau naturiol yn helpu i leihau colledion yn gyfan gwbl, yn ôl ymchwilwyr Prifysgol Aberystwyth.
Darllen erthygl
Cynnydd sylweddol yn ansawdd ymchwil Prifysgol Aberystwyth
Mae ansawdd ymchwil ym Mhrifysgol Aberystwyth wedi cynyddu’n sylweddol, yn ôl yr adolygiad diweddaraf o ymchwil mewn sefydliadau addysg uwch yn y DU.
Darllen erthygl
Cyhoeddi enillydd cystadleuaeth menter o fri i fyfyrwyr
Mae cynnig busnes i gynhyrchu cynnyrch cywarch arloesol a therapiwtig wedi syfrdanu'r beirniaid i ennill cystadleuaeth syniadau busnes i fyfyrwyr Gwobr CaisDyfeisio (InvEnterPrize) eleni.
Darllen erthygl
Menter Cymru Iwerddon newydd i hybu twristiaeth gynaliadwy
Bydd academyddion o Brifysgol Aberystwyth yn arwain ar brosiect Ewropeaidd newydd i hybu twristiaeth mewn ardaloedd gwledig yng Nghymru ac Iwerddon.
Darllen erthygl
Galwad paru’r aligator yn helpu i ddatrys un o broblemau hynaf astroffiseg
Mae dirgelwch sydd wedi para canrifoedd ynghylch pam mae jetiau o blasma yn cael eu saethu hyd at 10,000 cilometr i fyny o wyneb yr Haul wedi'i ddatrys mewn prosiect y mae ymchwilydd o Brifysgol Aberystwyth wedi chwarae rhan ynddo.
Darllen erthygl
Prifysgol Aberystwyth yn cefnogi’r frwydr yn erbyn malaria drwy fapio gyda dronau
Mae ymdrechion i fynd i’r afael â malaria yn Nwyrain Affrica yn elwa o weithio gyda gwyddonwyr ar fapio gyda dronau.
Darllen erthygl
Cyllid newydd i hybu ymchwil i glefydau marwol
Mae haint parasitig sy’n effeithio ar filiynau o bobl ledled y byd i gael ei dargedu gan raglen ymchwil gwerth £2.5 miliwn i ddarganfod cyffuriau sy’n cynnwys academyddion o Brifysgol Aberystwyth.
Darllen erthygl
Mapiau'n datgelu lle mae coedwigoedd yn newid ledled y byd
Mae mapiau sy'n datgelu ardaloedd o goedwigoedd y byd sydd wedi newid yn sylweddol dros y degawd diwethaf wedi’u cyhoeddi drwy brosiect yr Asiantaeth Ofod Ewropeaidd (ESA) sy’n cael ei reoli a’i gydlynu gan Brifysgol Aberystwyth.
Darllen erthygl
Prifysgol Aberystwyth yn datblygu technoleg i atal gor-bysgota octopysau
Mae gwyddonwyr ym Mhrifysgol Aberystwyth yn datblygu technoleg newydd i atal gor-bysgota octopysau a chreaduriaid eraill y môr.
Darllen erthygl